Δευτέρα 22 Ιουνίου 2009

Η Μόμο


Συγγραφέας:
MICHAEL ENDE
Εκδόσεις: ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Σελίδες: 269
Τιμή: 10.85
Κατηγορία: ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Έτος έκδοσης: 2001

Ο Μίχαελ Έντε είναι ένας Γερμανός συγγραφέας που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στην χώρα μας. Και όμως η δουλειά του είναι πολύ καλή και του έχει αποφέρει σημαντικές διακρίσεις. Ένα από τα πιο δημοφιλή - και βραβευμένα - του βιβλία είναι η "Μόμο". Η "Μόμο" δεν είναι ακριβώς μυθιστόρημα. Είναι ένα μαγικό παραμύθι, μία ζεστή ιστορία, μία φανταστική περιπέτεια.

Αν διαβάζοντας την λέξη "παραμύθι" πιστέψετε ότι το βιβλίο αυτό είναι κυρίως για παιδιά κάνετε πολύ μεγάλο λάθος. Το αντίθετο μάλιστα θα έλεγα, ότι δηλαδή η "Μόμο" είναι βιβλίο προορισμένο περισσότερο για τους μεγάλους και λιγότερο για τα παιδία. Οι ενήλικες έχουν περισσότερη ανάγκη να διαβάσουν το βιβλίο αυτό ακριβώς επειδή τείνουμε να ξεχνάμε μερικά πολύ σημαντικά πράγματα που τα πιτσιρίκια τα γνωρίζουν - ασυνείδητα φυσικά - πάρα πολύ καλά.

Η Μόμο είναι ένα ορφανό και εμφανίζεται ξαφνικά σε ένα ερειπωμένο θέατρο κάπου στα προάστια της πόλης. Εκεί, δίπλα σε ένα αρχαίο ερειπωμένο θέατρο, θα στήσει μόνη της το σπιτικό της. Οι κάτοικοι την βοηθάνε, φέρνοντάς της φαγητό, χαρίζοντάς της πράγματα και κάνοντας μερεμέτια για το σπίτι της. Όμως από ότι φαίνεται τελικά οι κάτοικοι χρειάζονται πιο πολύ την Μόμο από όσο τους χρειάζεται εκείνη. Και αυτό διότι η Μόμο, παρόλο που είναι ένα μικρό, απλό, αμόρφωτο κοριτσάκι, έχει ένα μοναδικό χάρισμα: να ακούει τους άλλους.

Η ζωή κυλάει ήρεμα μέχρι που κάτι αρχίζει να αλλάζει στην πόλη. Οι άνθρωποι αρχίζουν να γίνονται ολοένα και πιο βιαστικοί, και η πόλη χάνει σιγά σιγά τον ανθρώπινο χαρακτήρα της και μετατρέπεται σε ένα ψυχρό τερατούργημα. Υπεύθυνη για την κατάσταση αυτή είναι μία συμμορία γκρίζων κυρίων. Τα άχρωμα και ανέκφραστα αυτά όντα έχουν πείσει τους ανθρώπους ότι πρέπει να εξοικονομούν τον χρόνο τους και να μην χασομερούν. Αυτό το καταφέρνουν δελεάζοντας τον κάθε άνθρωπο χρησιμοποιώντας τα κρυφά του όνειρα ή εκμεταλλευόμενοι κάποια αδυναμία του χαρακτήρα του. Έτσι όμως οι άνθρωποι στην ουσία χάνουν το νόημα της ζωής. Τι έχουν όμως να κερδίσουν από την κατάσταση αυτή οι γκρίζοι κύριοι;

Τα παιδιά και η Μόμο ειδικότερα, με τον αυθορμητισμό και την φαντασία τους, είναι το φυσικό αντίδοτο των γκρίζων κυρίων. Η Μόμο μαζί με τους δύο φίλους της, τον Τζίτζη τον ξεναγό και τον Μπέπο τον οδοκαθαριστή, και με την βοήθεια των παιδιών είναι οι μόνοι που θα αντιληφθούν τον κίνδυνο και θα προσπαθήσουν να βρούν μία λύση. Υπάρχει όμως λύση ή είναι πολύ αργά; Θα τους δώσουν σημασία οι μεγάλοι ή θα τους αγνοήσουν όπως το συνηθίζουν τελευταία; Και πώς να αντιμετωπίσουν κάτι που δεν γνωρίζουν; Δεν γνωρίζουν ούτε ποιοι είναι αυτοί οι γκρίζοι κύριοι, ούτε ποιος τους δημιούργησε, ούτε τι σκοπούς έχουν. Στην πιο γκρίζα ώρα της απελπισίας όμως θα βρεθεί ένας πανίσχυρος σύμμαχος για την Μόμο και τους φίλους της...

Το βιβλίο αυτό καυτηριάζει ένα από τα αρνητικότερα χαρακτηριστικά της σύγχρονης εποχής, την βιασύνη του ανθρώπου και την έλλειψη χρόνου που έχει ή νομίζει ότι έχει. Οι γρήγοροι ρυθμοί της ζωής βλάπτουν πολλαπλώς τον άνθρωπο, τόσο από θέμα υγείας όσο και από θέμα ψυχολογίας. Το άγχος και η αόριστη βιασύνη που νιώθουμε μερικές φορές μας κάνουν να παραμελούμε τα πιο σημαντικά και τα πιο ευχάριστα πράγματα που υπάρχουν στην ζωή. Πότε ήταν π.χ. η τελευταία φορά που πήγατε στην παραλία ή σε ένα βουνό και να καθίσετε με τις ώρες για να απολαύσετε την θέα ή το ηλιοβασίλεμα; Πριν από πολύ καιρό και αυτό επειδή έχουμε "σημαντικότερα πράγματα να κάνουμε". Πόσα πράγματα είναι όμως σημαντικότερα από την ψυχική υγεία και την ψυχική ευχαρίστηση;

Άλλο φαινόμενο, άμεσα συσχετιζόμενο με τους γρήγορους ρυθμούς ζωής, είναι η έλλειψη της ικανότητάς μας να ακούμε. Όχι τους ήχους ή τις φωνές των άλλων ανθρώπων, μα τα συναισθήματά τους και τις ανάγκες τους. Να ακούμε πραγματικά, να δίνουμε την απόλυτη προσοχή μας και να προσπαθούμε να καταλάβουμε αυτόν που μας μιλάει, ακριβώς αυτό δηλαδή που είναι την Μόμο να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους ανθρώπους, και όχι είτε να αναρωτιόμαστε πότε επιτέλους θα σταματήσει ή να σκεφτόμαστε τι θα πούμε εμείς αντί να τον παρακολουθούμε ενώ μιλάει. Το αποτέλεσμα γνωστό: ότι ακούμε από το ένα αυτί μπαίνει και από το άλλο βγαίνει. Θυμάμαι χαρακτηριστικά το πείραμα που έκανε κάποιος με συνομιλητή του στο τηλέφωνο, αποκρινόμενος στην ερώτηση "πώς είσαι" με την φράση "έχω την τάδε ασθένεια" και δεχόμενος την ανταπόκριση "μπράβο, πάντα καλά". Η έλλειψη του ακούειν είναι ακόμα πιο επίκαιρη στην χώρα μας, καθώς οι περισσότεροι ενδιαφέρονται να πούν αυτό που θέλουν χωρίς να ακούσουν καν τον άλλον.

Καταπληκτικό βρήκα τον συμβολισμό με την χελώνα. Η Κασσιόπεια η χελώνα είναι ένας απρόσμενος φίλος και σύμμαχος της Μόμο στον αγώνα της, και εμφανίζεται αργότερα στην πορεία του βιβλίου (μην προτρέχετε, δεν είναι αυτή ο "πανίσχυρος σύμμαχος" που προανέφερα). Φυσικά, όπως ήδη θα μαντέψατε, η Κασσιόπεια δεν είναι μία απλή χελώνα, αλλά έχει κάποια ιδιαίτερα χαρίσματα (και μία έντονη προσωπικότητα). Γιατί χελώνα και όχι κάποιο άλλο ζώο; Διότι τι καλύτερο από μία χελώνα, η οποία είναι από τα πιο βραδυκίνητα ζώα, για να συμβολίσει την μάχη με τους γκρίζους κυρίους, την μάχη ενάντια στον γρήγορο τρόπο ζωής;

Γενικά η Μόμο είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο, καλογραμμένο, προσεγμένο και πολύ ευχάριστο. Ο συγγραφέας πραγματικά διαθέτει πλούσια φαντασία και ένα μοναδικό χάρισμα να πλάθει κόσμους και χαρακτήρες. Δεν είναι τυχαίο ότι το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 20 γλώσσες! Είναι ένα από τα βιβλία που θα πάρει κανείς για το παιδί του αλλά θα καταλήξει να το διαβάζει ο ίδιος και αυτό λέει πολλά. Σίγουρα είναι ένα βιβλίο που μας προβληματίζει και μας κάνει καλύτερους ανθρώπους. Πιστέψτε με, αξίζει να το αγοράσετε και να το διαβάσετε. Εξαιρετική επιλογή και για δώρο.


Κριτήρια Αξιολόγησης

Εμφάνιση:
Η ποιότητα της έκδοσης αυτής είναι απλή και λιτή, τίποτα το ιδιαίτερο.

Ευκολία ανάγνωσης:
Η υπόθεση κυλάει πάρα πολύ εύκολα και το βιβλίο είναι πολύ ενδιαφέρον, τόσο πολύ που δεν λές να το αφήσεις από τα χέρια σου. Ο συγγραφέας είναι Γερμανός και συνεπώς αυτή είναι μια μετάφραση από τα Γερμανικά, αλλά η μετάφραση ευτυχώς είναι καλή και χωρίς προβλήματα. Το βιβλίο είναι σχετικά μικρό και απλά γραμμένο, και διαβάζεται σε ένα μόλις απόγευμα.

Μέγεθος:
Κανονικό μέγεθος, αποτελείται από μόλις 269 σελίδες. Κάνει χρήση γραμματοσειράς πολύ καλού μεγέθους για το μάτι.

Μηνύματα:
Τα βασικά μηνύματα, όπως αναφέρθηκαν και παραπάνω, έχουν να κάνουν με τους γρήγορους ρυθμούς ζωής, την έλλειψη ικανότητας να ακούμε τους άλλους και τελικά την αποξένωση των ανθρώπων μεταξύ τους. Εξ ίσου σημαντικά μηνύματα είναι η αξία της φιλίας, η σημασία των παιδιών στην κοινωνία, η αξιοποίηση του χρόνου μας και άλλα.

Τεκμηρίωση:
Άτοπο

Πρωτοτυπία:
Πρωτότυπη ιδέα για θέμα μυθιστορήματος-παραμυθιού. Προκαλεί εντύπωση ότι θίγεται το θέμα του γρήγορου τρόπου ζωής καθώς το βιβλίο γράφτηκε πριν από περισσότερο από 30 χρόνια.

Διαχρονικότητα:
Καθώς οι ρυθμοί της ζωής όλο και επιταχύνουν, το βιβλίο αυτό θα είναι όλα και πιο επίκαιρο καθώς περνάει ο χρόνος. Είναι τόσο ωραίο βιβλίο που θα το διαβάσετε ξανά μετά από καιρό και μάλιστα με ευχαρίστηση.

http://www.vivliokritiki.gr/kritiki-vivliou.php?vivliokritiki=7

4 σχόλια:

  1. Με ενθουσίασε ο λόγος σου, εύχομαι να είναι έτσι ακριβός. θα πάω να το αγοράσω!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δεν θα το μετανιώσεις! Περιμένω εντυπώσεις μόλις το διαβάσεις!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τι ωραια κριτικη! Ειχα βρει αυτο το βιβλιο σε μια παλια βιβλιοθηκη του μπαμπα μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ενδιαφέρουσα παρουσίαση! Έχω διαβάσει του ίδιου την Ιστορία χωρίς τέλος, εξίσου απολαυστικό!

    ΑπάντησηΔιαγραφή