Τετάρτη 5 Μαΐου 2010

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΕΝΑΣ ΕΡΩΤΑΣ ΑΛΛΙΩΤΙΚΟΣ

Συγγραφέας: ΘΕΜΟΣ ΓΚΟΥΛΙΩΝΗΣ
Εκδόσεις: ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ
Σελίδες: 184
Τιμή: 10.40
Κατηγορία: ΜΕΛΕΤΗ
Έτος έκδοσης: 2004

Το πρώτο πράγμα που θα προσέξει κάποιος στο βιβλίο «Αθλητισμός Ένας Έρωτας Αλλιώτικος» είναι το οπισθόφυλλό του. Αυτό επειδή ολόκληρο το οπισθόφυλλο αποτελείται από σχόλια που έχουν γράψει καθηγητές, δημοσιογράφοι και άνθρωποι που εργάζονται στον χώρο του αθλητισμού. Υπάρχουν ακόμα και σχόλια από ξένους ακαδημαϊκούς. Περισσότερα σχόλια θα βρείτε και στο τέλος του βιβλίου, από εφημερίδες και περιοδικά, κυρίως από την πόλη του Ναυπλίου (αλλά όχι μόνο) καθώς ο συγγραφέας, Θέμος Γκουλιώνης, είναι από το Ναύπλιο. Σε κάθε περίπτωση αυτό που έχουν κοινό όλα αυτά τα σχόλια είναι ότι είναι διθυραμβικά για το βιβλίο.

Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι πως ο Θέμος Γκουλιώνης είναι γιατρός, συγκεκριμένα οφθαλμίατρος. Για αυτό, λόγω της ιατρικής του ιδιότητας, εξετάζει το θέμα του Αθλητισμού από ένα διαφορετικό πρίσμα από αυτό που ίσως θα περίμενε κανείς. Όχι το πόσο καλό κάνει ο αθλητισμός στο σώμα, αυτό είναι προφανές και γνωστό, αλλά το πόσο ευεργετικός είναι ο αθλητισμός για τον ψυχισμό του ανθρώπου. Συγκεκριμένα ο Θέμος Γκουλιώνης μας εξηγεί ότι το ένστικτο της επιθετικότητας είναι ένα αναπόσπαστο στοιχείο της ανθρώπινης ψυχής και δεν μπορούμε να το εξαλείψουμε. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να το ελέγξουμε, αλλά από τους 20 διαφορετικούς τρόπους να το πετύχουμε αυτό μόνο ένας είναι υγιής. Ο τρόπος αυτός είναι η μετουσίωση ή εξιδανίκευση, δηλαδή να διοχετεύσουμε την επιθετικότητά μας προς την δημιουργία κάποιου ιδανικού. Αυτό ακριβώς επιτυγχάνεται μέσω του Αθλητισμού. Στην ουσία λοιπόν, σύμφωνα με τα λεγόμενα του συγγραφέα, ο αθλητισμός είναι ένα είδος ψυχοθεραπείας!

Ο Θέμος Γκουλιώνης παίρνει τα πράγματα κυριολεκτικά από την αρχή και μας μεταφέρει, με την πλούσια φαντασία και τον γλαφυρό του λόγο, στις απαρχές τις ιστορίας και συνεπώς του Αθλητισμού. Ξεκινάει από τα ταυροκαθάψια που γίνονταν στην Μινωική Κρήτη (τα οποία οι Δυτικοί αντέγραψαν εντελώς λανθασμένα) και προχωράει στην γέννηση των Ολυμπιακών Αγώνων, με τους οποίους στην ουσία ταυτίζει τον πραγματικό Αθλητισμό. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι η απάντηση του θεού Απόλλωνα στο αγωνιώδες ερώτημα του βασιλέως Ιφίτου για το πώς θα μπορούσε να σταματήσει η παρακμή που μάστιζε την κοινωνία του. Μία απάντηση, μέσω της Πυθίας, που φαίνεται εκ πρώτης όψεως παράλογη και άσχετη με το θέμα. Προχωράει έπειτα στην σχέση του παιχνιδιού τον Αθλητισμό, με αφορμή των μετάφραση του Ολυμπιακοί Αγώνες σε Ολυμπιακά Παιχνίδια (Olympic Games) από τους Δυτικούς. Επίσης συγκρίνει τα Ολυμπιακά αθλήματα με μερικά από τα σύγχρονα αθλήματα (ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίριση, κτλ) καταλήγοντας στο να χωρίζει τα αθλήματα σε κατηγορίες, από ανώτερα αθλήματα (π.χ. αγώνας δρόμου) μέχρι απλά παιχνίδια (π.χ. ποδόσφαιρο) τεκμηριώνοντας πάντοτε τις απόψεις του με τρόπο ακαταμάχητο.

Ο Θέμος Γκουλιώνης δεν χάνει ευκαιρία να επισημαίνει πόσο λάθος εξέλαβαν το πνεύμα και το νόημα των αθλητικών αγώνων οι Δυτικοί. Για παράδειγμα, τα ταυροκαθάψια, από ένα ευγενές αγώνισμα που ο αθλητής σεβόταν την ζωή του ζώου, κατέντησαν ταυρομαχίες όπου ο «αθλητής» ταπεινώνει, εξαπατάει, τραυματίζει και εν τέλει δολοφονεί το ζώο. Άλλα χαρακτηριστικό παράδειγμα της τεράστιας διαφοράς νοοτροπίας είναι η έννοια του ρεκόρ. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν κατέγραφαν τις επιδόσεις των αθλητών στις Ολυμπιάδες, ενώ σαφώς είχαν την δυνατότητα να το πράξουν. Επιπλέον από τους δίσκους που έχουν βρεθεί από το αγώνισμα της δισκοβολίας, υπάρχει τεράστια διαφορά απόκλισης από δίσκο σε δίσκο (250 γραμμάρια μέχρι μερικά κιλά). Οδηγούμαστε δηλαδή στο εκπληκτικό συμπέρασμα ότι επίτηδες προσπαθούσαν να αποφύγουν τις συγκρίσεις μεταξύ των επιδόσεων. Αυτομάτως λοιπόν οι Αρχαίοι απέφευγαν τις αρνητικές συνέπειες του πρωταθλητισμού, πολεμώντας το κακό στην ρίζα του. Άλλωστε για αυτό το βραβείο του νικητή ήταν κάτι χωρίς καμμία αξία, ένα ταπεινό στεφάνι ελιάς, σε πλήρη αντίθεση με την σύγχρονη λογική.

Η ημερομηνία έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων είναι ένα θέμα που εξετάζει το βιβλίο «Αθλητισμός Ένας Έρωτας Αλλιώτικος». Είναι προφανές ότι αθλητισμός υπήρχε πολύ πριν από την επίσημη έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων το 776 π.Χ. Άλλωστε τα ταυροκαθάψια γίνονταν ήδη από την εποχή της Μινωικής Κρήτης. Αλλά και οι ίδιοι οι Ολυμπιακοί Αγώνες, ίσως όχι με αυτό το όνομα, γίνονταν από πολύ νωρίτερα. Ο ίδιος ο Όμηρος μας αναφέρει συχνά ότι οι Ομηρικοί ήρωες έστηναν συχνά αθλητικούς αγώνες, όπου τα αθλήματα είναι τα ίδια με τα Ολυμπιακά (αγώνας δρόμου, δισκοβολία, πάλη, κτλ).

Το «Αθλητισμός Ένας Έρωτας Αλλιώτικος» βρίθει από πλήθος ενδιαφέρουσων πληροφοριών που αποκλείεται να μην εντυπωσιάσουν και προβληματίσουν τον αναγνώστη. Πρόκειται ειλικρινά για έναν μικρό θησαυρό! Το βιβλίο εξετάζει ακόμα και τις ίδιες τις λέξεις, δίνοντάς μας για παράδειγμα την ενδιαφέρουσα και βαθυστόχαστη ετυμολογία της λέξης κότινος (το στεφάνι ελιάς). Ομολογώ ότι με εντυπωσίασε πολύ και η σύγκριση της εισαγομένης λέξης καριέρα με την έκφραση καλή σταδιοδρομία που χρησιμοποιούμε (ή τουλάχιστον χρησιμοποιούσαμε) εμείς οι Έλληνες.

Αλλά μαζί με την γνώση απολαμβάνουμε διαβάζοντας και τον εξαιρετικά πλούσιο λόγο του συγγραφέα, έναν λόγο που ρέει γεμάτος φαντασία και ζωντάνια. Είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις που ένας σοβαρός ερευνητής - επιστήμονας είναι προικισμένος και με ένα πλούσιο συγγραφικό ταλέντο. Οι παρομοιώσεις, οι μεταφορές, η εμπνευσμένη διήγηση και το έξυπνο χιούμορ κάνουν το βιβλίο αυτό και πολύ ευχάριστο εκτός από πολύ χρήσιμο. Πραγματικά δεν μπορούσα να φανταστώ ότι το βιβλίο αυτό θα ήταν τόσο ενδιαφέρον. Ειλικρινά πιστεύω ότι θα έπρεπε όλοι να το διαβάσουν.


Κριτήρια Αξιολόγησης

Εμφάνιση:
Το βιβλίο αυτό είναι χαρτόδετο αλλά μου έκανε εντύπωση το πόσο βαρύ είναι σε σχέση με το μικρό του μέγεθος. Θα βρείτε μέσα πολύ λίγες έγχρωμες φωτογραφίες οι οποίες είναι σχετικές με το θέμα αλλά είναι κυρίως καλλωπιστικές, θα μπορούσαν και να μην υπάρχουν και καθόλου.

Ευκολία ανάγνωσης:
Το βιβλίο είναι πολύ ωραία γραμμένο και διαβάζεται ευχάριστα. Η χρήση της γλώσσας είναι εξαιρετικά καλή και όχι μόνο θα το ρουφήξετε, αλλά δεν θα μπορείτε να το αφήσετε κάτω. Δεν πρόκειται να σας πάρει πάνω από 1-2 απογεύματα για να το τελειώσετε (και μάλιστα χωρίς να το καταλάβετε).

Μέγεθος:
Το βιβλίο είναι σχετικά μικρό και αποτελείται από 184 σελίδες.

Μηνύματα:
Το μόνο σίγουρο είναι ότι το «Αθλητισμός Ένας Έρωτας Αλλιώτικος» θα σας προβληματίσει. Τελικά είναι τόσο πίσω ο σύγχρονος πολιτισμός σε επίπεδο σε σχέση με τον πολιτισμό των αρχαίων προγόνων μας; Πόσο στραβά είναι χτισμένος ο σημερινός μας πολιτισμός; Έχει πράγματι τόσο μεγάλη σχέση ο αθλητισμός με την ακμή ή παρακμή μία κοινωνίας; Είναι τυχαία η σχέση των λέξεων και των εννοιών που αναδεικνύει ο συγγραφέας; Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα σίγουρα θα σας δημιουργηθούν και θα σας απασχολήσουν.

Τεκμηρίωση:
Ο συγγραφέας έχει χρησιμοποιήσει πλήθος πηγών: βιβλία, λεξικά και εγκυκλοπαίδειες, ακόμα και ξένους συγγραφείς. Επίσης τα επιχειρήματά του είναι πολύ πειστικά και πραγματικά σε πείθει για αυτά που υποστηρίζει.

Πρωτοτυπία:
Πιστεύω ότι το θέμα του βιβλίου αυτού είναι πολύ πρωτότυπο, τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα. Αυτό διότι δεν αφορά γενικά και αόριστα τον αθλητισμό, αλλά επειδή εξετάζει το θέμα του αθλητισμού από την σκοπιά παραγωγής πολιτισμού, μέσω της ιατρικής επιστήμης.

Διαχρονικότητα:
Το βιβλίο αυτό σίγουρα θα το αγαπήσετε και για αυτό κάποια στιγμή θα το ξαναδιαβάσετε. Αλλά και από πλευράς περιεχομένου ένα βιβλίο σαν και αυτό θα είναι πάντοτε διαχρονικό, καθώς πάντοτε θα έχει μία θεμελιώδη συνταγή για την πρόοδο μίας κοινωνίας ή την εξήγηση για την παρακμή της.

http://www.vivliokritiki.gr/kritiki-vivliou.php?vivliokritiki=11

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου