ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΙ ΒΙΩΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΣΥΚΙΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ
Συγγραφέας: ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΒΔΟΥΛΟΣ
Εκδόσεις: ΦΙΛΙΣΤΩΡ
Σελίδες: 203
Τιμή: 12.60
Κατηγορία: ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Έτος έκδοσης: 2001
Φαντάζομαι τι έρχεται στο μυαλό του μέσου ανθρώπου ακούγοντας την φράση "βιβλίο λαογραφίας". Ένα πολύ βαρετό και δυσνόητο βιβλίο που δεν πρόκειται καν να μπεί στον κόπο να ξεφυλλίσει. Εκτός όμως του ότι η λαογραφία είναι από μόνη της μία πολύ ενδιαφέρουσα επιστήμη, και αυτό το βιβλίο επιπλέον, από μόνο του, είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον και εξαιρετικά ευκολοδιάβαστο, και μας ταξιδεύει σε μία άλλη εποχή. Μοιάζει πολύ με μία μικρή ιστοριούλα, που μόνο βαρετή δεν είναι, από αυτές που μας έλεγαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας για το πώς ήταν παλιά η ζωή στο χωριό. Ακόμα και ένα παιδί θα το διάβαζε ευχάριστα και χωρίς απολύτως καμμία δυσκολία.
Ο συγγραφέας δεν διστάζει να επεκταθεί σε όλους τους τομείς όπως το φαγητό, τις παιδικές δραστηριότητες, τα παλιότερα επαγγέλματα που εξέλειψαν, τις δουλειές της νοικοκυράς, την κοινωνική και οικονομική ζωή του χωριού, μέχρι και λαϊκά γιατροσόφια. Παράγει ταυτόχρονα και επιστημονικό έργο, καταγράφοντας και διασώζοντας πολύτιμες λαογραφικές γνώσεις. Ο αναγνώστης θα αντλήσει πλήθος από ενδιαφέρουσες και ενίοτε διασκεδαστικές γνώσεις για τα «παλιά τα χρόνια». Ενδιαφέρον έχει και η καταγραφή της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία, κάτι που φαίνεται από την αντιμετώπιση της γέννας κοριτσιού από τις ίδιες τις γυναίκες, όπως μας το περιγράφει ο συγγραφέας. Μία άλλη γυναίκα συγχαίρει την μάνα του συγγραφέα επειδή έχει γεννήσει μόνο αγόρια και έτσι δεν έχει «μαγαρίσει την κοιλιά της»!! Η ύλη έχει χωριστεί σε σύντομα κεφάλαια που αποτελούνται μερικές φορές και από μία μόνο σελίδα.
Ένα από τα στοιχεία που μου άρεσαν πολύ στο βιβλίο αυτό είναι ότι μαθαίνουμε πόσο διαφορετική αλλά και πόσο δύσκολη ήταν η ζωή στην χώρα μας μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες. Αυτό έχει μεγάλη σημασία επειδή, εκτός των άλλων, μας κάνει να συνειδητοποιούμε ότι συχνά στεναχωριόμαστε ή ασχολούμαστε πολύ περισσότερο από όσο θα έπρεπε με κάποια πράγματα. Σε μία εποχή που οι άνθρωποι είχαν ελάχιστα πράγματα χρησιμοποιούσαν, εφαρμόζοντας τις αρχές της οικιακής οικονομίας, αυτά τα ελάχιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο εκμεταλλευόμενοι στο έπακρον οτιδήποτε μπορούσε να χρησιμοποιηθεί. Για παράδειγμα τίποτα απολύτως δεν πετιόταν από το γουρούνι που έσφαζαν. Όλα ανεξαιρέτως τα μέρη του γουρουνιού χρησιμοποιούνταν με κάποιο τρόπο στην διατροφή της οικογενείας. Το γουρούνι ήταν ένα χρησιμότατο ζώο καθώς το τάιζαν είτε με αποφάγια είτε με τροφές που έβγαζε η γή αλλά ήταν ακατάλληλες για τους ανθρώπους, κάτι που εξηγεί την μακραίωνη σημαντική θέση που είχε το χοιρινό κρέας στην ανέκαθεν φτωχή χώρα μας.
Η διήγηση της καθημερινής ζωής των Ελλήνων των παλαιοτέρων εποχών έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία διότι μας κάνει να καταλαβαίνουμε καλύτερα την αρχαία Ελλάδα. Τι εννοώ; Ότι, για παράδειγμα, μαθαίνουμε πόσο μεγάλο ρόλο είχαν στην καθημερινή ζωή αλλά και στην επιβίωση του Έλληνα τα σταφύλια. Το φρούτο αυτό ήταν σημαντικό μέρος της διατροφής των παλαιοτέρων γενεών, καθώς το αμπέλι ευδοκιμεί στα ζεστά και ξηρά κλίματα όπου δεν ευδοκιμούν και πολλά άλλα φρούτα, εξασφαλίζοντας στους ανθρώπους απαραίτητες βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά που δεν μπορούσαν να βρουν εύκολα στις υπόλοιπες λιγοστές τροφές στις οποίες είχαν πρόσβαση. Επίσης τα σταφύλια απέφεραν και σημαντικά έσοδα καθώς μπορούσαν είτε να πουληθούν είτε να ανταλλαχθούν με άλλα προϊόντα. Επιπλέον, το κρασί που παραγόταν από τα σταφύλια είχε μέχρι και ιατρικές χρήσεις. Μαθαίνοντας όλα αυτά είναι πολύ πιο εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η άμπελος ήταν τόσο σημαντική για τους αρχαίους Έλληνες και γιατί ήταν το ιερό φυτού ενός από τους δώδεκα θεούς, του Διονύσου.
Ενδιαφέρον είχε επίσης, καθώς ήταν και αρκετά διδακτικός, ο τρόπος διαπαιδαγώγησης των παιδιών εκείνης της εποχής. Μίας διαπαιδαγώγησης που παρήγαγε ανθρώπους με ντροπή και φιλότιμο, ακριβώς το αντίθετο δηλαδή από ότι γίνεται σήμερα. Ο συγγραφέας διηγείται πώς η μάνα του τιμώρησε ένα από τα αδέρφια του όταν έκλεψε μερικά αυγά, κάτι που τους έμεινε βαθιά χαραγμένο στην μνήμη σαν μάθημα ζωής, κάτι που στην σημερινή Ελλάδα μπορεί να άφηνε αδιάφορους πολλούς γονείς ή μέχρι και να θεωρούσαν αστεία μία τέτοια πράξη των παιδιών τους.
Κριτήρια Αξιολόγησης
Εμφάνιση:
Απλή έκδοση χωρίς φωτογραφίες.
Ευκολία ανάγνωσης:
Το βιβλίο είναι απλά γραμμένο και διαβάζεται πολύ εύκολα. Η χρήση της γλώσσας είναι απλή και άμεση, αγγίζοντας τον αναγνώστη. Είναι αρκετά αραιογραμμένο και συνεπώς δεν θα σας πάρει πάνω από μερικές ώρες να το διαβάσετε.
Μέγεθος:
Το βιβλίο είναι κανονικών διαστάσεων και αποτελείται από 203 σελίδες (σχετικά μικρό δηλαδή).
Μηνύματα:
Το βασικό μήνυμα του βιβλίου αυτού είναι ότι η ζωή παλιά ήταν απείρως δυσκολότερη και σκληρότερη μέχρι και τα μέσα του περασμένου αιώνα. Όμως από μερικές πλευρές τότε τα πράγματα ήταν καλύτερα, καθώς ο άνθρωπος είχε επαφή με την φύση, είχε λιγότερα αλλά ποιοτικότερα πράγματα (και τρόφιμα) και πολύ καλύτερες ανθρώπινες σχέσεις. Άρα θα έλεγα ότι το βαθύτερο μήνυμα είναι ότι παλιότερα οι άνθρωποι ήταν περισσότερο ευτυχισμένοι.
Τεκμηρίωση:
Ο συγγραφέας περιγράφει, εκ μνήμης, τις προσωπικές του αναμνήσεις από το χωριό, συνεπώς δεν υπάρχει καμμία τεκμηρίωση.
Πρωτοτυπία:
Αρκετά πρωτότυπη ιδέα να περιγράψει κάποιος την ζωή στο χωριό όπως την θυμάται από όταν ήταν μικρός. Σαν να έχει πάρει κάποιος τις ιστορίες των παππούδων και των γιαγιάδων και να τις έχει μετατρέψει σε βιβλίο.
Διαχρονικότητα:
Δεδομένου ότι όσο περνάνε τα χρόνια τόσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από την εποχή που περιγράφει, το βιβλίο αυτό θα γίνεται όλο και πιο πολύτιμο. Πολύτιμο διότι μας φέρνει σε επαφή με το παρελθόν μας, ένα σκληρό και κουραστικό αλλά ωραίο παρελθόν, δίνοντάς μας κατά συνέπεια την δυνατότητα – μεταξύ άλλων – να κατανοήσουμε καλύτερα το παρόν (π.χ. ότι ο υπερκαταναλωτισμός του νεοέλληνα πηγάζει από την πολύ μεγάλη φτώχεια που βίωνε μέχρι πρόσφατα). Οι νοσταλγικοί θα θελήσουν να το ξαναδιαβάσουν κάποια στιγμή, αλλά ακόμα και να μην το διαβάσετε εσείς οι ίδιοι καλό θα ήταν να το δώσετε να το διαβάσουν τα παιδιά σας.
http://www.vivliokritiki.gr/kritiki-vivliou.php?vivliokritiki=9
Συγγραφέας: ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΒΔΟΥΛΟΣ
Εκδόσεις: ΦΙΛΙΣΤΩΡ
Σελίδες: 203
Τιμή: 12.60
Κατηγορία: ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Έτος έκδοσης: 2001
Φαντάζομαι τι έρχεται στο μυαλό του μέσου ανθρώπου ακούγοντας την φράση "βιβλίο λαογραφίας". Ένα πολύ βαρετό και δυσνόητο βιβλίο που δεν πρόκειται καν να μπεί στον κόπο να ξεφυλλίσει. Εκτός όμως του ότι η λαογραφία είναι από μόνη της μία πολύ ενδιαφέρουσα επιστήμη, και αυτό το βιβλίο επιπλέον, από μόνο του, είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον και εξαιρετικά ευκολοδιάβαστο, και μας ταξιδεύει σε μία άλλη εποχή. Μοιάζει πολύ με μία μικρή ιστοριούλα, που μόνο βαρετή δεν είναι, από αυτές που μας έλεγαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας για το πώς ήταν παλιά η ζωή στο χωριό. Ακόμα και ένα παιδί θα το διάβαζε ευχάριστα και χωρίς απολύτως καμμία δυσκολία.Ο συγγραφέας δεν διστάζει να επεκταθεί σε όλους τους τομείς όπως το φαγητό, τις παιδικές δραστηριότητες, τα παλιότερα επαγγέλματα που εξέλειψαν, τις δουλειές της νοικοκυράς, την κοινωνική και οικονομική ζωή του χωριού, μέχρι και λαϊκά γιατροσόφια. Παράγει ταυτόχρονα και επιστημονικό έργο, καταγράφοντας και διασώζοντας πολύτιμες λαογραφικές γνώσεις. Ο αναγνώστης θα αντλήσει πλήθος από ενδιαφέρουσες και ενίοτε διασκεδαστικές γνώσεις για τα «παλιά τα χρόνια». Ενδιαφέρον έχει και η καταγραφή της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία, κάτι που φαίνεται από την αντιμετώπιση της γέννας κοριτσιού από τις ίδιες τις γυναίκες, όπως μας το περιγράφει ο συγγραφέας. Μία άλλη γυναίκα συγχαίρει την μάνα του συγγραφέα επειδή έχει γεννήσει μόνο αγόρια και έτσι δεν έχει «μαγαρίσει την κοιλιά της»!! Η ύλη έχει χωριστεί σε σύντομα κεφάλαια που αποτελούνται μερικές φορές και από μία μόνο σελίδα.
Ένα από τα στοιχεία που μου άρεσαν πολύ στο βιβλίο αυτό είναι ότι μαθαίνουμε πόσο διαφορετική αλλά και πόσο δύσκολη ήταν η ζωή στην χώρα μας μέχρι και πριν από μερικές δεκαετίες. Αυτό έχει μεγάλη σημασία επειδή, εκτός των άλλων, μας κάνει να συνειδητοποιούμε ότι συχνά στεναχωριόμαστε ή ασχολούμαστε πολύ περισσότερο από όσο θα έπρεπε με κάποια πράγματα. Σε μία εποχή που οι άνθρωποι είχαν ελάχιστα πράγματα χρησιμοποιούσαν, εφαρμόζοντας τις αρχές της οικιακής οικονομίας, αυτά τα ελάχιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο εκμεταλλευόμενοι στο έπακρον οτιδήποτε μπορούσε να χρησιμοποιηθεί. Για παράδειγμα τίποτα απολύτως δεν πετιόταν από το γουρούνι που έσφαζαν. Όλα ανεξαιρέτως τα μέρη του γουρουνιού χρησιμοποιούνταν με κάποιο τρόπο στην διατροφή της οικογενείας. Το γουρούνι ήταν ένα χρησιμότατο ζώο καθώς το τάιζαν είτε με αποφάγια είτε με τροφές που έβγαζε η γή αλλά ήταν ακατάλληλες για τους ανθρώπους, κάτι που εξηγεί την μακραίωνη σημαντική θέση που είχε το χοιρινό κρέας στην ανέκαθεν φτωχή χώρα μας.
Η διήγηση της καθημερινής ζωής των Ελλήνων των παλαιοτέρων εποχών έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία διότι μας κάνει να καταλαβαίνουμε καλύτερα την αρχαία Ελλάδα. Τι εννοώ; Ότι, για παράδειγμα, μαθαίνουμε πόσο μεγάλο ρόλο είχαν στην καθημερινή ζωή αλλά και στην επιβίωση του Έλληνα τα σταφύλια. Το φρούτο αυτό ήταν σημαντικό μέρος της διατροφής των παλαιοτέρων γενεών, καθώς το αμπέλι ευδοκιμεί στα ζεστά και ξηρά κλίματα όπου δεν ευδοκιμούν και πολλά άλλα φρούτα, εξασφαλίζοντας στους ανθρώπους απαραίτητες βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά που δεν μπορούσαν να βρουν εύκολα στις υπόλοιπες λιγοστές τροφές στις οποίες είχαν πρόσβαση. Επίσης τα σταφύλια απέφεραν και σημαντικά έσοδα καθώς μπορούσαν είτε να πουληθούν είτε να ανταλλαχθούν με άλλα προϊόντα. Επιπλέον, το κρασί που παραγόταν από τα σταφύλια είχε μέχρι και ιατρικές χρήσεις. Μαθαίνοντας όλα αυτά είναι πολύ πιο εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η άμπελος ήταν τόσο σημαντική για τους αρχαίους Έλληνες και γιατί ήταν το ιερό φυτού ενός από τους δώδεκα θεούς, του Διονύσου.
Ενδιαφέρον είχε επίσης, καθώς ήταν και αρκετά διδακτικός, ο τρόπος διαπαιδαγώγησης των παιδιών εκείνης της εποχής. Μίας διαπαιδαγώγησης που παρήγαγε ανθρώπους με ντροπή και φιλότιμο, ακριβώς το αντίθετο δηλαδή από ότι γίνεται σήμερα. Ο συγγραφέας διηγείται πώς η μάνα του τιμώρησε ένα από τα αδέρφια του όταν έκλεψε μερικά αυγά, κάτι που τους έμεινε βαθιά χαραγμένο στην μνήμη σαν μάθημα ζωής, κάτι που στην σημερινή Ελλάδα μπορεί να άφηνε αδιάφορους πολλούς γονείς ή μέχρι και να θεωρούσαν αστεία μία τέτοια πράξη των παιδιών τους.
Κριτήρια Αξιολόγησης
Εμφάνιση:
Απλή έκδοση χωρίς φωτογραφίες.
Ευκολία ανάγνωσης:
Το βιβλίο είναι απλά γραμμένο και διαβάζεται πολύ εύκολα. Η χρήση της γλώσσας είναι απλή και άμεση, αγγίζοντας τον αναγνώστη. Είναι αρκετά αραιογραμμένο και συνεπώς δεν θα σας πάρει πάνω από μερικές ώρες να το διαβάσετε.
Μέγεθος:
Το βιβλίο είναι κανονικών διαστάσεων και αποτελείται από 203 σελίδες (σχετικά μικρό δηλαδή).
Μηνύματα:
Το βασικό μήνυμα του βιβλίου αυτού είναι ότι η ζωή παλιά ήταν απείρως δυσκολότερη και σκληρότερη μέχρι και τα μέσα του περασμένου αιώνα. Όμως από μερικές πλευρές τότε τα πράγματα ήταν καλύτερα, καθώς ο άνθρωπος είχε επαφή με την φύση, είχε λιγότερα αλλά ποιοτικότερα πράγματα (και τρόφιμα) και πολύ καλύτερες ανθρώπινες σχέσεις. Άρα θα έλεγα ότι το βαθύτερο μήνυμα είναι ότι παλιότερα οι άνθρωποι ήταν περισσότερο ευτυχισμένοι.
Τεκμηρίωση:
Ο συγγραφέας περιγράφει, εκ μνήμης, τις προσωπικές του αναμνήσεις από το χωριό, συνεπώς δεν υπάρχει καμμία τεκμηρίωση.
Πρωτοτυπία:
Αρκετά πρωτότυπη ιδέα να περιγράψει κάποιος την ζωή στο χωριό όπως την θυμάται από όταν ήταν μικρός. Σαν να έχει πάρει κάποιος τις ιστορίες των παππούδων και των γιαγιάδων και να τις έχει μετατρέψει σε βιβλίο.
Διαχρονικότητα:
Δεδομένου ότι όσο περνάνε τα χρόνια τόσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από την εποχή που περιγράφει, το βιβλίο αυτό θα γίνεται όλο και πιο πολύτιμο. Πολύτιμο διότι μας φέρνει σε επαφή με το παρελθόν μας, ένα σκληρό και κουραστικό αλλά ωραίο παρελθόν, δίνοντάς μας κατά συνέπεια την δυνατότητα – μεταξύ άλλων – να κατανοήσουμε καλύτερα το παρόν (π.χ. ότι ο υπερκαταναλωτισμός του νεοέλληνα πηγάζει από την πολύ μεγάλη φτώχεια που βίωνε μέχρι πρόσφατα). Οι νοσταλγικοί θα θελήσουν να το ξαναδιαβάσουν κάποια στιγμή, αλλά ακόμα και να μην το διαβάσετε εσείς οι ίδιοι καλό θα ήταν να το δώσετε να το διαβάσουν τα παιδιά σας.
http://www.vivliokritiki.gr/kritiki-vivliou.php?vivliokritiki=9
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου